Dotacja projakościowa – projakościowa?

MNiSW w dniu 16 marca 2016 opublikowało na stronie internetowej: „Komunikat w sprawie wyboru podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni do dofinansowania w ramach dotacji projakościowej„. Z komunikatu tego wynika lista dwudziestu wydziałów (jednostek), które otrzymywać będą w ciągu trzech lat (2015-2017) dodatkową dotację o nazwie projakościowej. (Link do tabeli z wykazem jednostek). Całość odbywa się na mocy załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie sposobu podziału i trybu przekazywania podmiotowej dotacji na dofinansowanie zadań projakościowych (Dz. U. poz. 159).

Fakt ten powinien cieszyć, ponieważ w środowisku Obywateli Nauki wielokrotnie mówiło się o zastąpieniu karania jednostek o mniejszym potencjale metodą nagradzania jednostek wyróżniających się jakością. Radość jednak mąci pewien niepokój.

Wybór 20 jednostek ze znacznie większej liczby, których studia ocenione zostały przez Polską Komisję Akredytacyjną jako wyróżniające, opierać się musiał na pewnych kryteriach. Sam tytuł ministerialnego dokumentu pokazuje, że chodzi istotnie o „wybór”. Czytamy w ogłoszeniu, że do kryterium wstępnego, a mianowicie „wyróżniającej” oceny programowej przyznanej przez PKA w latach 2012-2014 dodano – jako kryterium dodatkowe – parametryzacyjną kategorię przyznaną na podstawie oceny KEJN, wyróżniając jednostki A+ oraz A. Kryterium jasne i w oczywisty sposób premiujące najlepszych. Należy mieć nadzieję, że te dwa kryteria wyczerpały liczbę czynników wpływających na wybór. Jeśli byłoby inaczej należałoby postulować, by MNiSW wyjaśniło zasady dobory tych kryteriów oraz wskazało gremium odpowiedzialne za jego przeprowadzenie.

Rodzi się jednak pytanie, czy skoro rozporządzenie mówi wyłącznie o „wyróżniającej” ocenie programowej, to czy oznacza to wykluczenie jednostek, które uzyskały ocenę „wyróżniającą” w drodze – znacznie bardziej wymagającej – oceny instytucjonalnej? Jeśli tak jest w istocie to spodziewać się można szybkich i uzasadnionych postulatów modyfikacji zapisu w punkcie pierwszym wspomnianego załącznika nr 2 oraz ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym” w par. 94b, ust. 1, pkt 2 (to ostatnia nowelizacji dodała słowo „programowa” do tekstu ustawy).

Poza tym dwadzieścia jednostek, które otrzymają wyróżnienie, swoistą nagrodę – premię (z których – przyznajmy – niektóre nie kojarzą się bynajmniej, np. z racji masowości swoich studiów, z wysoką jakością edukacji) staną się dobitnym przykładem, jak ważna dla budżetu wydziału jest wysoka ocena zarówno w parametryzacji prowadzonej przez KEJN, jak i ocenie akredytacyjnej prowadzonej przez PolKA.

Zupełnie inną sprawą jest pytanie czy PolKA w sposób właściwy i adekwatny prowadzi proces oceny studiów i ich jakości. Wiemy i szeregu wątpliwości natury prawnej, wynikającej z hybrydowego zamocowanie PolKA, jako komisji środowiskowej i jednocześnie organu działającego niejako w imieniu Ministra. Może ta dotacja stanie się bodźcem dla debaty na temat roli, zadań i jakości pracy PolKA.

Łukasz Niesiołowski-Spano’

PS. Postulat zwiększenia liczby kategorii w ocenie PolKA wysunąłem na łamach PAUzy Akademickiej nr 280 z 15.01.2015 (por. również link na stronie ON)